DIZIONARIO LATINO OLIVETTI

274.

4. Con i verbi che mancano del supino, e quindi anche dell'infinito futuro attivo e passivo, si usano le circonlocuzioni futurum esse (o fore) (vedere § 246 bis).

Video, te velle in coelum migrare, et spero, fore, ut contingat id nobis. Plerique existimabant, futurum esse, ut oppidum amit. teretur.

Gli infiniti posse, velle, nolle e malle si adoperano benissimo come infiniti futuri, senza le suddette circonlocuzioni. Spero me hoc perficere posse.

275.

Quando si debba usare in latino, al posto della proposizione italiana con “che”, l'accusativo con l'infinito, e quando l'ut o il quod, non è così facile da riconoscere; a questo proposito vengono illustrate alcune regole intorno all'uso dell'ut o del quod.

La congiunzione “che” si rende con ut in due casi specialmente (cfr. § 249):

1. Quando accenna intenzione o fine, e il che avviene con i verbi e nelle locuzioni che significano “consigliare, fare, pregare, ammonire, indurre, procurare, sforzarsi, conseguire” e simili: suadeo, praecipio, mando, facio, efficio, perficio, oro, rogo, precor, postulo, opto, permitto, concedo, moneo, hortor, commovevo, nitor, contendo, peto, curo, operam do, id ago, impetro, assequor, adipiscor ecc.

Idcirco amicitiae comparantur, ut commune commodum mutuis officiis gubernetur. Temperantia sedat appetitiones et effcit, ut hae e rectae rationi pareant. Impetrabis a Caesare, ut tibi abesse liceat et esse otioso. Natura fert, ut eis faveamus, qui eadem pericula, quibus nos perfuncti sumus, ingrediantur. Magnopere te hortor, ut orationes meas studiose legas. Omne animal se ipsum diligit et id agit, ut se conservet. Phaëthon optavit, ut in currum patris tolleretur. Qui stadium currit, eniti debet et contendere, ut vincat.

2. Quando accenna conseguenza, o viene dopo a sic, ita, eiusmodi, adeo, tam, tantopere, tantus, talis ed is (nel senso di talis).
Esprimono conseguenza le locuzioni fit, accidit, contingit, evĕnit (avviene, accade), come restat, relinquitur, reliquum est, superest, sequitur, proximum est, extrēmum est, prope est, longe abest e ancora lex est, mos o moris est, consuetudo est, hac lega, hac condicione.
Talis est ordo actionum adhibendus, ut omnia in vita sint apta inter se et convenientia. Fieri potest, ut recte quis sentiat et id, quod sentit, polite eloqui non possit. Pterisque accidit, ut praesidio litterarum diligentiam in perdiscendo remittant. Temporibus persaepe evenit, ut utilitas cum honestate certet. Restat, ut doceam, omnia, quae sunt in hoc mundo, hominum causa facta esse. Reliquum est, ut certemus officiis inter nos. Vetus est lex illa iustae veraeque amicitiae, ut idem amici semper velint.

Sommario

‹‹ ‹ pagina 274 › ››